Artizanati shqiptar është një pjesë e rëndësishme e identitetit tonë kulturor dhe trashëgimisë kombëtare. Përmes tij, historia, traditat dhe aftësitë unike të paraardhësve tanë kalojnë brez pas brezi. Fatkeqësisht, kjo pasuri po përballet me një kërcënim serioz për shkak të politikave pro-importit dhe mungesës së mbështetjes institucionale për artizanët vendas. Si rezultat, tregu shqiptar po mbushet me produkte të importuara që nuk pasqyrojnë autenticitetin dhe vlerat tona kulturore, ndërsa artizanët vendas po hasin sfida të shumta për të mbijetuar.
Ndikimi i Politikave Pro-Importit në Tregun Artizanal
Në dekadat e fundit, politikat tregtare në Shqipëri kanë favorizuar produktet e importuara, duke i bërë ato më konkurruese në treg për shkak të çmimeve më të ulëta. Kjo ka ndikuar drejtpërdrejt në uljen e interesit për produktet artizanale shqiptare, të cilat kërkojnë kohë, përkushtim dhe mjeshtëri për t’u prodhuar. Artizanët vendas nuk mund të konkurrojnë me mallrat masive të importit që shpesh janë pa vlerë kulturore, por tërheqin klientët për shkak të kostos së ulët.
Sfida Kryesore: Mosnjohja e Diferencës Kulturore
Një ndër arsyet kryesore të moszhvillimit të artizanatit është se shumë qytetarë shqiptarë nuk e njohin diferencën mes një suveniri artizanal dhe një suveniri të importuar. Produktet artizanale përfaqësojnë kulturën, traditat dhe mjeshtërinë e një kombi, ndërsa produktet e importuara janë shpesh masive dhe pa ndonjë lidhje me vendin. Kjo mosnjohje jo vetëm që ul kërkesën për artizanatin vendas, por ndikon edhe në humbjen e një pjese të rëndësishme të identitetit tonë kombëtar.
Përpjekjet për Mbështetjen e Artizanatit dhe Ngecjet Aktualisht
Pavarësisht përpjekjeve të organizatave si GIZ, të cilat kanë investuar në projekte për zhvillimin e artizanatit, rezultatet kanë qenë të kufizuara. Si CEO i Souvenir Albania, kam bërë përpjekje të shumta për të mbështetur artizanët dhe për të promovuar produktet e tyre në tregun vendas dhe ndërkombëtar. Megjithatë, sfidat janë të shumta:
•Mungesa e një kuadri ligjor të përshtatshëm: Artizanët nuk mund të shesin produktet e tyre direkt te subjektet tregtare, siç është kompania ime, për shkak të kufizimeve ligjore. Në vend të kësaj, përdoret autofatura, një metodë që imponon pagesën e TVSH-së së pastër dhe rrit kostot për bizneset.
•Mungesa e ndërgjegjësimit: Artizanët shpesh kanë mungesë burimesh dhe mbështetjeje për të promovuar dhe zhvilluar më tej zanatin e tyre.
Pasojat për Artizanët dhe Tregun
Këto politika dhe praktika të padrejta kanë çuar në një ngadalësim të zhvillimit të artizanatit vendas dhe në një prani gjithnjë e më të ulët të produkteve autentike shqiptare në treg. Ky fenomen dëmton jo vetëm artizanët, por edhe turizmin kulturor, duke zbehur përvojën që turistët mund të kenë nga vizita në Shqipëri. Mungesa e produkteve autentike krijon një boshllëk në tregun vendas dhe ndikon në perceptimin e trashëgimisë sonë kulturore.
Thirrje për Ndryshim
Është koha që institucionet shtetërore të ndërmarrin hapa të rëndësishëm për të mbështetur artizanatin shqiptar. Propozimet përfshijnë:
•Krijimin e një kuadri ligjor që lejon artizanët të bashkëpunojnë me bizneset përmes metodave të thjeshtuara dhe të favorshme fiskale.
•Fushata ndërgjegjësimi për vlerën e produkteve artizanale, si për qytetarët ashtu edhe për turistët.
•Mbështetje financiare dhe trajnime për artizanët, duke i ndihmuar ata të zhvillojnë zanatin e tyre dhe ta përshtatin me kërkesat e tregut.
Artizanati nuk është thjesht një biznes; ai është një thesar i identitetit tonë kombëtar. Humbja e tij do të ishte një humbje për të gjithë ne. Si CEO i Souvenir Albania, do të vazhdoj përpjekjet e mia për të mbështetur këtë sektor, por ndryshimi i vërtetë kërkon angazhim dhe mbështetje nga të gjithë.
JANAR 2025 ARDIT BILANI
